WSTĘP

ZAŁOŻENIA PROGRAMU
CELE OGÓLNE I SZCZEGÓŁOWE
ZAKRES ZADAŃ W RAMACH REALIZACJI PROGRAMU
METODY, ZASADY I FORMY REALIZACJI
EWALUACJA

IV. METODY, ZASADY I FORMY REALIZACJI

Metody stosowane w terapii mowy można podzielić ogólnie na:

metody logopedyczne
metody pedagogiczne,
metody psychologiczne.

Metody pedagogiczne, łączące działania logopedy i pedagoga służą poznawaniu dziecka, włączeniu go do współpracy oraz stymulacji językowej. Obejmują również wychowawcze oddziaływanie na dziecko, a ich stosowanie przyspiesza osiąganie efektów w pracy. Łączą się z materiałem słownym, gramatycznym oraz literackim, ponadto z elementami rytmicznymi opartymi na ruchu, rytmie i dźwięku.

Metody psychologiczne wiążą się najczęściej z oddziaływanie słownym na zachowanie i emocje dziecka z zaburzoną mową, stosowane często wobec dzieci nadpobudliwych psychoruchowo, agresywnych, podczas terapii logofobii, jąkania, afazji. Elementami tych metod są bajki terapeutyczne, dramy, rysunki dziecięce.

Metody logopedyczne stosowane są w momencie diagnozowania problemów dziecka oraz terapii. Metodyka ćwiczeń logopedycznych jest swoista, ale znającemu wszystkie podejścia metodologiczne logopedzie, daje możliwość korzystania w pracy z wielu metod, na różnych etapach pracy - nawet z tym samym dzieckiem. Ważne jest to, by prowadzone wybraną metodą zajęcia zainteresowały pacjenta, a oczekiwane efekty były uświadomione dziecku (grupie dzieci), rodzicom i logopedzie.

Realizując stworzony program, w codziennej pracy z dzieckiem lub grupą dzieci, najczęściej zamierzam stosować następujące metody logopedyczne:

Ćwiczenia ortofoniczne – doskonalące funkcjonowanie mechanizmów rządzących mową. Należą do nich:

ćwiczenia oddechowe;
ćwiczenia fonacyjne;
ćwiczenia logorytmiczne;
ćwiczenia kształcące słuch fonemowy i fonetyczny;
ćwiczenia usprawniające motorykę narządów mownych.

Ćwiczenia artykulacyjne – utrwalają poprawną wymowę znanych już dziecku głosek i pomagają w pokonywaniu trudności związanych z nową artykulacją.
Wyjaśnianie położenia narządów mowy przy uzyskiwaniu oczekiwanej głoski.
Kontrola wzrokowa ćwiczeń przed lustrem.
Kontrola przy pomocy dotyku i czucia skórnego dłoni.
Uzyskiwanie żądanej głoski metodą przekształcania innych głosek, najbardziej zbliżonych artykulacyjnie.
Gesty umowne.
Ćwiczenia autokontroli słuchowej.
Ćwiczenia kinestezji ruchowej.
Wykorzystanie przekrojów rentgenograficznych głosek, labiogramów, fonogestów.

Podczas realizacji prezentowanego tu programu zamierzam wykorzystać elementy następujących metod:

Integracja Sensoryczna,
metoda Dobrego Startu,
metoda Bronisława Racławskiego
metoda kinezjologii edukacyjnej
metoda Weroniki Sherborne

Proponowane metody mają własną specyfikę i uwzględniają określony sposób postępowania. Dlatego jedne z nich będą częściej wykorzystywane na zajęciach z dziećmi młodszymi, inne zaś ze starszymi. Jedne znajdą zastosowanie w pracy grupowej, inne w pracy indywidualnej. Wspólne dla nich jest to, że wszystkie one prowadzone będą w formie zabawy i podporządkowane zostaną wspólnym zasadom, do których należy:

Zasada systematyczności i rytmiczności – wymaga ona, by każda rozpoczęta praca była konsekwentnie doprowadzona do końca, wg. określonej kolejności działań. Pamiętać jednak należy o elastyczności w swych działaniach, podążaniu za dzieckiem i jego możliwościami.
Zasada stopniowania trudności – nakazuje rozpoczynać od tego, co dla dziecka najłatwiejsze, by dziecko widziało efekty swej pracy i odnosiło sukcesy.
Zasada utrwalania – dyktuje konieczność powtarzania zdobytych umiejętności, aż do wytworzenia nawyku.
Zasada indywidualizacji – nakłania do indywidualnego podejścia do każdego dziecka, nawet jeżeli pracuje ono w grupie. Trzeba uwzględnić nie tylko cechy osobowościowe dziecka, ale również wiek i wydolność dziecka i dostosować do niego czas trwania zajęć i ich intensywność. Z dziećmi młodszymi ćwiczenia trwają krótko, ale za to powinno się je powtarzać po kilka razy w ciągu dnia.
Zasada aktywnego i świadomego udziału – pomaga zainteresować dziecko zajęciami i zmobilizować je do pracy w celu uzyskania pozytywnych efektów, poprzez stosowanie pochwał i nagród. Zajęcia usprawniające umiejętność porozumiewania się powinny być dla dziecka przyjemnością i dobrą zabawą. Musi im towarzyszyć atmosfera spokoju, pogody i akceptacji. Każde polecenie wydane dziecku musi być wcześniej wzorcowo wykonane przez logopedę, by dobrze było zrozumiane.
Zasada polisensoryczności działań – zaleca, by w pracy logopedycznej wykorzystywać doznania płynące z kilku analizatorów. W związku z tym zabawy i ćwiczenia należy urozmaicać obrazkami, grami, klockami itp.
Zasada kształtowania prawidłowych postaw emocjonalno-osobowościowych – nakazuje wzmacniać w dziecku poczucie własnej wartości i likwidować lęk przed mówieniem.

Proponowane zagadnienia i treści zawarte w programie zostały skorelowane z Podstawą Programową Wychowania Przedszkolnego (w oparciu o rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2008 r. Dz. U. z 2009 r. Nr 4, poz.17)